آزادی، بازیچه دولت اصلاحات

 نگاهی به آزادی و آزادی بیان در دولت اصلاحات

نویسنده : محمد جعفری

علت روی کار آمدن اصلاح طلبان در دوم خرداد و ناکامی جبهه انقلاب در انتخابات 76 ناشی از نفوذ سکولارها به بدنه اجرایی کشور بود. این طیف که شعارشان "جدایی دین از سیاست" بود، از همان ابتدای کار درصدد خدشه دار کردن چهره نظام در نگاه مردم و زیر سوال بردن جایگاه ولی فقیه و حتی نابودی آن بودند. ورود این افراد با چنین دیدگاه و مشی سیاسی در دولت اصلاحات معنای آزادی را در دولت خاتمی برای ما ملموس و روشن‌تر می‌سازد. خاتمی در طول هشت سال تکیه بر کرسی ریاست جمهوری، نه تنها باعث رشد مردم ‌سالاری در صحنه بین‌الملل و بعضاً داخل ایران نشد بلکه میدان را برای آمریکا و دشمنان نظام بیشتر باز کرد. دوم خردادی‌ها سعی داشتند با به جریان سازی حوادث از پیش طراحی شده، دستگاه‌های مختلف حکومتی را ضعیف نشان دهند تا در نهایت از احساسات مردم به نفع خواسته قلبی خود سوء استفاده کنند، یعنی براندازی نظام و ولی فقیه؛ از جمله این اقدامات تعلیق انرژی هسته‌ای، به جریان انداختن نامه جام زهر به رهبری، تحصن در مجلس، استعفای دسته جمعی، قتل‌های زنجیره‌ای و ... بود. محمد خاتمی چون به اختناقی که در دولت قبلی مبنی بر مسکوت کردن هرگونه اعتراض به دولت وجود داشت، پی برده بود شعار محوری خود را بر طبل آزادی کوبید تا گفتمان جدیدی را آغاز کند اما خودش می‌گوید: «گفتمان اصلاح طلبی گاهی تنه به تنه لیبرالیزم زده است. چون ما مشخص نکرده‌ایم نظر مستقل خودمان چیست.» دو پهلو بودن صحبت‌های خاتمی در بیان مفهومی دقیق از آزادی، نقطه ابهامی بود که حل نشد آنچنانکه هم قطاران خاتمی از جمله عباس عبدی به این ابهام اذعان دارند. اگرچه با همه آب و لعابی که خاتمی به گفته‌هایش داد، می‌توان گفت دولت اصلاحات، ادامه دولت سازندگی بود، همچنان که در سال 84 آقای هاشمی در یک مصاحبه مطبوعاتی عنوان کرد « اگر می‌خواستم ادامه بدهم علی‌القاعده به جایی می‌رسیدم که آقای خاتمی رسید.»

موثرترین عامل در نشان دادن آزادی بیان، مطبوعات یک کشور هستند و خاتمی این را خوب می‌دانست به همین جهت تولید و تکثیر فله‌ای روزنامه‌ها در آن سال‌ها بسیار خودنمایی کرد؛ اما سوال این است که چه روزنامه‌ای؟ وقتی سیاست دولتی، براندازی نظام باشد آیا موافقان نظام هم حق آزادی بیان داشتند یا خیر؟ با توجه به مشاهده محتوای روزنامه‌های سال‌های دولت اصلاحات می‌توان فهمید تنها مطبوعاتی حق ابراز وجود داشتند که الگوهای رفتار سکولاریستی در جهت تغییر نظام سیاسی را ترویج نمایند. این گروه، از حمایت‌های مادی و معنوی بیگانگان هم بی نصیب نماندند، هدفشان تشویش افکار عمومی و اختلاف افکنی بین مردم و نظام بود که به تعبیر مقام معظم رهبری این مطبوعات زنجیره‌ای به پایگاه اصلی دشمن تبدیل شده بودند، روزنامه‌هایی مثل سلام و خرداد و جامعه سلام که هر کدام برای خودش پدیده‌ای ضد انقلابی است. صداوسیمایی‌های سکولاری نیز در مخالفت با ارزش‌های اسلامی گام برداشتند و سینما، جولانگاه دوم خردادی‌ها شده بود. این آزادی در عرصه کتاب هم وجود داشت و بیشترین کتاب‌های ترجمه با محوریت سکولار در این دولت حق نشر یافت. در مجموع می‌توان گفت آزادی و آزادی بیانی که در دوران اصلاحات وجود داشت، صرفا متعلق به کسانی بود که هدفشان حذف نظام بود، لذا هر کس قصد دفاع از اصول اساسی جمهوری اسلامی را داشت با برخورد شدید دولت اصلاحات مواجه می‌شد.